Liggend op de bank met een grote zak chips op schoot, “praat” ze op tv, verandert ze voortdurend van zender en kauwt ze. Het is kwart voor elf en het is haar ‘eigen’ tijd, het enige moment in de 24 uur waarin ze zich kan ontspannen. Echter, de bittere opmerking van haar manager – “weer een deadline die je hebt gemist” -, de minachtende blik van haar man – “je begrijpt de juridische termen niet” -, de kritiek van haar zoon – “alleen jij slaagt erin om rond de pasta te blijven hangen”.
Met dit en dat is het kwart over elf en de 46-jarige Dimitra zit al aan haar tweede zakje chips. “Ik heb vele uren van mijn leven zo doorgebracht, tevergeefs proberen te kalmeren door echt afval te eten”, vertelt Dimitra aan “K”. “Ik weet nog dat ik als student instinctief richting de keuken ging, vooral tijdens de tentamenperiode”, zegt ze.
“In de beginjaren leek het mij een normale reactie. Mijn moeder deed hetzelfde na elke ruzie met mijn vader, en dat gold ook voor veel andere mensen om mij heen.” Het waren de 14 extra kilo’s, maar ook een gesprek dat een vriendin met oprechte interesse voerde, die Dimitra ertoe brachten om hulp te vragen. “In eerste instantie was ik bang dat ik diabetes zou krijgen, net als de mijne”, merkt hij op, “maar diep van binnen begreep ik dat ik ook psychologische steun nodig had.”
Snel en eenzaam
Het geval van Dimitra staat niet op zichzelf en is ook niet zeldzaam. Velen die haar ‘zwakte’ lezen, zullen onszelf herkennen.
Deze bekende aandoening wordt ‘emotionele honger’ genoemd, en wetenschappers hebben nu sterk bewijs dat deze verband houdt met eetbuien en boulimie. “Emotionele honger wordt gekenmerkt door de oncontroleerbare behoefte, meestal aan ongezond en bewerkt voedsel en in het algemeen aan voedsel met een lage voedingswaarde en een hoog caloriegehalte (vet, zout, suiker en zetmeel), dat snel en mechanisch wordt geconsumeerd, vooral als er sprake is van stress, woede , angst, verveling, teleurstelling, afwijzing of eenzaamheid”, legt uit aan “K” Dr. Antonios Dakanalis, professor en hoofdonderzoeker van psychiatrie en psychotherapie aan de Universiteit van Bicocca in Milaan, die leiding geeft aan het Interdisciplinair Onderzoekscentrum voor Neurowetenschappen, Klinische Psychologie en Psychiatrie en het National Research Center of Excellence voor de behandeling van eetstoornissen en gewichtsbeheersing.
“Zowel de recente systematische review van onderzoeksgegevens als de grootschalige etiologiestudies die de afgelopen vijf jaar door mijn groep zijn uitgevoerd, in samenwerking met Griekse collega’s, komen tot dezelfde conclusie: emotionele honger is een belangrijke (hoewel niet de enige) oorzakelijke oorzaak. factor die een beslissende rol speelt bij de ontwikkeling en instandhouding van zwaarlijvigheid”, beantwoordt de redelijke vraag. Obesitas wordt, zoals we weten, geplaagd door twee vijfde van de wereldbevolking en gaat gepaard met een verminderde levensverwachting van 5 tot 20 jaar, afhankelijk van de duur ervan, de hoeveelheid opgehoopt vet en de aanwezigheid van begeleidende ziekten.
Het mechanisme van emotionele honger verschilt van dat van ‘fysiologische’ of anderszins ‘homeostatische’ honger. “Bij homeostatische uithongering lijkt ons lichaam op een auto die geen brandstof meer heeft en moet tanken. Het signaleert de behoefte aan energie en wordt gereguleerd door de hypothalamus”, zegt hij. “Emotionele honger duidt daarentegen niet op een energietekort, wordt gedreven door plezier en gebruikt emotionele stimuli om de biologische signalen van honger, verzadiging en tevredenheid te onderdrukken of te overschaduwen.” Het wordt gereguleerd door de prefrontale cortex en is gekoppeld aan het beloningscircuit, “een complex hersenmechanisme dat ons in staat stelt bepaalde situaties met plezier te associëren.”
“Hoe intenser de emotionele toestand, hoe intenser de behoefte om voedsel te gebruiken als middel tot verlichting, ontsnapping of troost.”
De boodschappen die de voedselinname aansturen, hebben daarom geen betrekking op het gevoel van verzadiging, maar op de behoefte van het individu om de emoties die hij ervaart te beheersen. Sterker nog, ‘hoe intenser de emotionele toestand, hoe intenser de behoefte om zijn toevlucht te nemen tot voedsel als middel tot verlichting, ontsnapping of troost.’ Zo wordt een stabiel patroon van emotiemanagement gecreëerd en geleidelijk versterkt. Eenvoudige triggers, zoals een negatieve gedachte over onszelf of een aanstaande gebeurtenis, maar ook disfunctioneel werk of interpersoonlijke relaties kunnen leiden tot emotioneel overeten.
Zoals medicijnen
“Toen we opgroeiden, hebben we geleerd dat de oplossing voor veel problemen via voedsel kan komen”, merkt dr. Emilia Vassilopoulou op, assistent-professor van de afdeling Voeding en Diëtetiek aan de Internationale Universiteit van Griekenland (DIPAE) in Thessaloniki. Zelf wordt zij, die ook psychologie heeft gestudeerd, vaak gevraagd om zaken aan te pakken van mensen met emotionele honger. “We hebben ten onrechte geleerd om onze toevlucht te nemen tot voedsel, vreugde en verdriet. Het eten van voedsel is vaak een vervanging voor het nemen van een antidepressivum of een medicijn tegen angst.” Bovendien zijn we als volwassenen ‘vergeten te herkennen wanneer we echt honger hebben’. Zoals Dr. Vassilopoulou indicatief vermeldt: “Het sociale aspect van de maaltijd is zo sterk dat het de rest dekt; dus eten we om ons werk te onderbreken als pauze of eten we om een gelegenheid te vinden om dierbare familieleden en vrienden te ontmoeten”. Maar hebben we al die keren honger?
Emotionele honger zit feitelijk niet in de maag, maar in de geest. We worden overweldigd door gedachten en een overweldigend verlangen om bepaald voedsel te consumeren, in plaats van het gevoel te hebben dat onze maag leeg is of rommelt (biologische honger). “Door ‘emotioneel’ te eten genieten we niet van wat we eten. We verliezen gemakkelijk de hoeveelheid die we consumeren uit het oog en stoppen wanneer het voedsel niet langer ongemak veroorzaakt”, zegt Dr. Dakanalis.
“We eten met de verwachting dat voedsel ons zal troosten, maar in plaats van stress te onderdrukken of negatieve emoties te verzachten, voegt het extra last toe, met schaamte en schuldgevoelens over te veel eten en negatieve gedachten over onszelf.” Als we daarentegen eten om aan onze biologische behoeften te voldoen, “genieten we van wat we eten en voelen we ons niet slecht na de maaltijd.” “We weten uit onze klinische ervaring dat het gevoel van eigenwaarde en het lichaamsbeeld van mensen die weer aankomen, worden geschokt, wat resulteert in schuldgevoelens, frustratie en schaamte, die vaak leiden tot eetbuien in een poging negatieve emoties te onderdrukken, waardoor een vicieuze cirkel in stand wordt gehouden. ” , hij voegt toe.
Hulp van een deskundige
Emotionele honger, die causaal verband houdt met zwaarlijvigheid, ‘saboteert’ inspanningen om af te vallen. Dr. Vassilopoulou is ervan overtuigd dat alleen de interdisciplinaire aanpak mensen met een vergelijkbaar profiel kan helpen. “In dergelijke gevallen, die weliswaar talrijk zijn, is een voedingsschema dat op de koelkastdeur is afgedrukt en geplakt niet voldoende”, benadrukt hij. “Ook is samenwerking met een professional in de geestelijke gezondheidszorg nodig.” Ten eerste moet het probleem als zodanig worden onderkend. “Het is goed om je zelfvertrouwen te vergroten, om te kunnen voelen dat je sterk genoeg bent om je zwakheden te overwinnen.”
Tegelijkertijd ‘werken we eraan om onszelf te bevrijden van verkeerde patronen die we vanaf onze kindertijd met ons meedragen, waarin voedsel misschien als beloning heeft gefunctioneerd, maar ook om onszelf te trainen in andere manieren van ontspanning – zoals lichaamsbeweging, hobby’s, communicatie. met vrienden.” Het idee om het kopen van ongezonde calorierijke snacks te vermijden, zodat ze niet beschikbaar zijn in onze persoonlijke ruimte, lijkt als middel ineffectief. ‘Ik denk aan gevallen waarin ze, als ze dergelijk voedsel nodig hebben, midden in de nacht opstaan en naar de nachtwinkel rijden die het verkoopt’, beschrijft hij, ‘net zoals velen ernaar streven om alleen thuis te zijn om hun behoeften te bevredigen. hun emotionele honger, bij afwezigheid van de rest van het gezin”. Dr. Vassilopoulou is optimistisch dat er strategieën bestaan voor een goed management. “We hebben de hele dag maaltijden gepland, veel en klein, we houden ons tempo aan, zelfs als we een tegenslag hebben”, besluit hij.
Omdat vrouwen en tieners gevoeliger zijn
Bij het meest recente onderzoek van het team van dr. Dakanali, dat in 2017 eindigde, waren 4.713 volwassenen tussen 18 en 60 jaar betrokken. “Bij een follow-up van vier jaar voldeed 30,87% van de steekproef aan de criteria voor obesitas, waarbij 8,6% van deze gevallen nieuwe gevallen van obesitas betrof en 91,4% van deze gevallen dezelfde verhoogde BMI behield”, beschrijft de Griekse professor. “De kans op obesitas nam toe naarmate er meer uren per week werden gewerkt, en was het hoogst in de leeftijdsgroepen 25-34 en 45-54”, legt hij uit. De gegevens die de prevalentie van zwaarlijvigheid onder mannen en vrouwen registreren, tonen ook in Griekenland een “overheersing” aan van vrouwen en adolescenten ouder dan 15 jaar. De bevinding staat open voor verschillende interpretaties, zoals dat mannen gevoeliger zijn voor ‘uitlaatproducten’ zoals nicotine en alcohol. Ook waren er in dat onderzoek hogere kansen onder getrouwde en gescheiden mensen dan onder alleenstaanden.
De kans om zwaarlijvig te worden was 1,8 keer hoger onder deelnemers die opgroeiden in een gezin met één of twee ouders met overgewicht of obesitas, en 2,4 keer hoger onder deelnemers die opgroeiden in een gezin met twee ouders met overgewicht of obesitas vergeleken met degenen die opgroeiden met normale ouders. gewicht ouders. De kansen waren ook 3,5 keer hoger onder deelnemers die vonden dat hun ouders moeite hadden met het omgaan met negatieve emoties en stressvolle stimuli, vergeleken met degenen die vonden dat hun ouders in staat waren om hiermee op een zinvolle en gezonde manier om te gaan.
Ten slotte: “uit de evaluatie van de impact van sociaal-economische, demografische, psychologische (laag zelfbeeld, depressie, misbruik, bijwerkingen in de kindertijd/adolescentie, alexithymie, enz.) en externe factoren (gemakkelijke toegang tot smakelijke, calorische en bewerkte voedingsmiddelen , enz. .a.) die theoretisch verband houden met zwaarlijvigheid, bleek emotionele honger de belangrijkste factor te zijn die bijdraagt aan het ontstaan en in stand houden van zwaarlijvigheid.” Soortgelijke resultaten werden volgens Dr. Dakanalis ook gevonden in een eerder onderzoek dat in 2015 eindigde en waarbij 5.203 volwassenen tussen 20 en 65 jaar betrokken waren.
kathimerini.gr
