Hoewel ze het goedaardige deel van de hematologie vormen, kunnen bloedarmoede soms helaas een signaal zijn van een ernstige ziekte. Dit is het onderwerp dat we bespreken met Dr. Emel Bekirova.
Visitekaartje
♦ Dr. Emel Bekirova is een gespecialiseerde klinische hematoloog bij de Hematologiekliniek aan de “Alexandrovska” UMBAL. Hij studeerde in 2013 af aan de Thrace University-Stara Zagora en verwierf in 2019 de specialiteit “Klinische Hematologie”. Dr. Bekirova voert consultatieve onderzoeken, diagnostiek en behandeling van hematologische ziekten uit. Haar interesses liggen op het gebied van bloedarmoede, lymfomen en leukemieën. Ze is lid van de European Hematology Association; van de Bulgaarse Hematologievereniging en de Bulgaarse Medische Unie. Deelgenomen aan talrijke nationale congressen en seminars in het specialisme.
– Dr. Bekirova, voordat we ter zake komen: onze lezer is geïnteresseerd in wat de reden zou kunnen zijn voor het zeer lage hemoglobinegehalte? In dit geval is het ongeveer 88-90 g/l. Ze is 44 jaar oud.
Over het algemeen is ijzertekort de meest voorkomende oorzaak van een laag hemoglobinegehalte, maar een tekort aan vitamine B12 en foliumzuur, dat wil zeggen een tekort aan foliumzuur, kunnen ook bloedarmoede veroorzaken. Het is minder gebruikelijk om hulp te zoeken bij een hematoloog met dergelijke hemoglobinewaarden bij aangeboren bloedarmoede, de zogenaamde bèta-thalassemie minor.
Als indicator is het hemoglobine echter iets hoger en de diagnose wordt niet in de kindertijd gesteld, maar later. En veel zeldzamer, vergeleken met deze tekortkomingen en congenitale anemieën, omdat de oorzaak hemolytische anemieën, secundaire anemieën zijn. Helaas komen we ze steeds vaker tegen, vooral ook bij hematologische en oncologische ziekten.
Het slechte is dat patiënten met dergelijke ziekten in eerste instantie hulp zoeken bij een hematoloog vanwege bloedarmoede. Maar helaas wordt er geen tekort gevonden, maar een heel andere onderliggende ziekte. Sommige van deze ernstige ziekten komen het eerst bij ons terecht, en dat is tijdverspilling.
Hoe weten we dat we bloedarmoede hebben ontwikkeld?
Daarom zoeken wij bij allerlei tekorten en bloedarmoede altijd naar de oorzaak. Op zichzelf is ijzertekort geen ziekte, maar een gevolg van een andere ziekte of van bloedingen, enz. De patiënt wordt gecontroleerd om te zien of het hemoglobineniveau is hersteld of niet, maar ik herhaal het nogmaals: de oorzaak van deze aandoening moet worden weggenomen.
– Wat wordt er gedaan als een dergelijk laag hemoglobinegehalte wordt gedetecteerd?
– In alle gevallen hebben mensen met dergelijke indicatoren een consultatie nodig met een hematoloog, die een breder panel van tests zal uitvoeren om te beoordelen waar de bloedarmoede vandaan komt. Het is verplicht om het niveau van ijzer, ferritine, vitamine B12, foliumzuur, de zogenaamde, te onderzoeken IJzerbindend vermogen (IBC).
– Kan worden gezegd dat verschillende soorten bloedarmoede de meest voorkomende ziekten in de hematologie zijn?
– Ja, godzijdank is dit het goedaardige deel van de hematologie. De andere, ernstigere vormen zijn leukemieën, lymfomen, myelomen en hemorragische diathesen (bloedingsaandoeningen).
– Hoe manifesteert bloedarmoede zich, inclusief ijzer tekort? Wat zijn de symptomen, het ziektebeeld?
– Meestal wordt bloedarmoede ontdekt tijdens preventieve onderzoeken, omdat mensen geen aandacht besteden aan deze niet-specifieke symptomen die een laag hemoglobinegehalte kan veroorzaken. Het gaat over vermoeidheid, bleekheid, slaperigheid, hartkloppingen, moeite met ademhalen. De meeste mensen schrijven ze toe aan alledaagse stress en besteden er niet veel aandacht aan.
Wanneer als resultaat van profylactische tests een laag hemoglobinegehalte wordt gedetecteerd, wordt een consultatie bij een hematoloog gezocht. Over symptomen gesproken, ik wil eraan toevoegen dat deze manifestaties die ik heb aangegeven ernstiger worden ervaren door volwassen patiënten.
Maar wat nog interessanter is, is dat sommige patiënten geen klachten hebben, omdat tekorten soms meestal heel geleidelijk en langzaam ontstaan. Het menselijk lichaam past zich zeer snel aan dit lagere hemoglobine aan en er treden geen symptomen op. Laat ik niet vergeten te vermelden dat de huidaanhangsels bijvoorbeeld ook lijden aan bloedarmoede door ijzertekort. Ik bedoel ingedeukte nagels, broos haar, haaruitval en soms zweren in de mondhoeken.
– Wat moeten mensen die aan bloedarmoede lijden weten over de behandeling ervan?
– Afhankelijk van het type bloedarmoede ondernemen wij de bijbehorende behandeling. Met veel functies, vooral bij de behandeling van ijzertekort. IJzerbevattende preparaten moeten op een lege maag worden ingenomen, zo niet – 2-3 uur na een maaltijd.
Omdat het grofweg nodig is om een zodanige zuurgraad van het maagsap te bereiken die de opname van ijzer ondersteunt. Bovendien mogen deze preparaten niet worden ingenomen met zuivelproducten, en ook niet samen met maagbeschermingspillen zoals omeprazol en enkele andere. Sommige mensen doen het vanwege het ongemak en de maagpijn, maar dat zou niet moeten.
– Waar moeten mensen met bloedarmoede nog meer rekening mee houden?
– Naast wat ik heb vermeld, moeten ze de volledige behandelingskuur voltooien, niet: “Ik heb de medicijnen een maand lang gedronken en ik stop ermee.” Nee, ze mogen niet worden gestopt, want na 1-2 maanden zal zich weer bloedarmoede ontwikkelen. In dit opzicht helpt ferritine als indicator ons veel, in de zin van wat de behandelingsperiode met een ijzerhoudend preparaat zou moeten zijn. Het toont ons de ijzerreserve in het lichaam. Als een persoon geen reserves heeft, zal hij na 1-2 maanden opnieuw bloedarmoede krijgen.
Daarom controleren we na 2 of 3 maanden behandeling met een ijzerhoudend preparaat het ferritinegehalte en als dit al binnen de norm ligt, kunnen we het ijzerhoudende preparaat stopzetten. Maar in de meeste gevallen, wanneer patiënten zich beter voelen, stoppen ze met de behandeling. Nee, doe het niet.
Handige recepten voor bloedarmoede
En meer: de bereidingen worden alleen met water gedronken. Patiënten moeten voorzichtig zijn met het gebruik van andere geneesmiddelen, om de resorptie en absorptie van ijzer in de maag en darmen niet te verstoren. En wanneer de persoon problemen heeft met de maag of darmen en geen ijzer kan opnemen; of een operatie heeft ondergaan in dat deel van het maagdarmkanaal, dan wordt intraveneus ijzer toegediend.
– Zou u uw patiënt, naast de standaardtherapie, toestaan een natuurlijke of homeopathische behandeling toe te passen om de hemoglobinewaarde te verhogen?
– In mijn praktijk heb ik patiënten gehad die bijvoorbeeld homeopathische preparaten probeerden, maar daar ligt de ijzerconcentratie in zeer lage milligrammen en het zal niet veel helpen. Niet zo veel als standaardtherapie. Een ander deel van de patiënten wil dit alleen compenseren met bijvoorbeeld voedsel (rood vlees, lever etc.), maar dat lukt nog steeds niet. Dat alleen kan niet helpen. Therapie is nodig.
Het is goed om te weten dat er heel vaak sprake is van verschillende tekorten, bijvoorbeeld vitamine B12 en foliumzuur. IJzergebrek, tekort aan vitamine B12 en foliumzuur worden meestal gecombineerd. Bij oudere patiënten wordt een gecombineerd tekort aan vitamine B12 en foliumzuur waargenomen. Ik moet er hier op wijzen dat vitamine B12-tekort kan optreden zonder bloedarmoede, en deze vitamine is ook noodzakelijk voor het zenuwstelsel. Deze patiënten hebben daardoor last van neurologische klachten.
Wij raadplegen neurologische patiënten die geen bloedarmoede hebben, maar wel een tekort aan vitamine B12 en foliumzuur hebben. Foliumzuur is ook noodzakelijk voor het zenuwstelsel. En wij compenseren ze uiteraard voor deze tekorten, zodat ze geen neurologische klachten krijgen. Degenen die een tekort aan B12 hebben, blijven de rest van hun leven een onderhoudsbehandeling ermee houden, omdat ze op een gegeven moment weer bloedarmoede kunnen krijgen. Daarom adviseer ik altijd 4 injecties vitamine B12 per jaar – één injectie per seizoen, intramusculair toegediend.
Concluderend wil ik opmerken dat bloedarmoede een extreem brede differentiële diagnose kent. Daarom geef ik er als specialist de voorkeur aan om een zo breed mogelijk scala aan tests uit te voeren om de werkelijke toestand te beoordelen, op basis waarvan ik de juiste behandeling kan ondernemen.
Bij ons komen patiënten met een ijzertekort gecombineerd met aangeboren bloedarmoede. Er zijn ook mensen met een tekort aan ijzer en vitamine B12, en met een tekort aan foliumzuur. Er komen mensen met secundaire bloedarmoede door ijzertekort. En om al deze differentiële diagnoses te verduidelijken, is het noodzakelijk om alle tests uit te voeren voordat u met een behandeling begint. Op deze manier kunnen we voor elke patiënt de meest nauwkeurige en adequate behandeling beoordelen.
Yana BOYADJIEVA
