Wat is ondervoeding?
Ondervoeding (ondervoeding) treedt op wanneer het onmogelijk is om de benodigde hoeveelheid voedingsstoffen binnen te krijgen voor het goed functioneren van het lichaam. Dit omvat vaak onbalans van eiwitten, calorieën en essentiële vitamines die het lichaam elke dag nodig heeft.
Hoewel ondervoeding op elke leeftijd schadelijk is, is het wel schadelijk het treft vooral ouderen hard. Ondervoeding op oudere leeftijd leidt tot een verhoogd risico op vallen, een tragere hersteltijd, mogelijke ziekenhuisopnames, heropnames en mogelijk een fatale afloop.
Ondervoeding bij ouderen uit zich ofwel in onbedoeld gewichtsverlies, ofwel in een lage body mass index verborgen overtredingenzoals tekorten aan micronutriënten, zijn moeilijker te beoordelen en worden daarom vaak over het hoofd gezien bij thuiswonende ouderen.
In ontwikkelde landen is morbiditeit de meest genoemde oorzaak van ondervoeding, aangezien zowel acute als chronische ziekten het potentieel hebben om ondervoeding te veroorzaken of te verergeren. Omdat oudere leeftijd een van de risicofactoren is voor het ontwikkelen van ziekten, lopen ouderen daarom het grootste risico om aan ondervoeding te worden blootgesteld. De etiologie (oorzaak) van ondervoeding is echter complex multifactorieel en de ontwikkeling van ondervoeding op oudere leeftijd wordt ook vergemakkelijkt door verouderingsprocessen.
Ondervoeding op oudere leeftijd kan worden veroorzaakt door: Verschillende factoren, inclusief verlies van eetlust; gebrek aan vermogen om te kauwen en te slikken; en een toenemend gebruik van voorgeschreven medicijnen. Andere risicofactoren zijn onder meer depressie, dementie, chronische ziekte en gebrek aan toegang tot optimaal voedzaam voedsel, hetzij als gevolg van sociale factoren, hetzij als gevolg van een gebrek aan vermogen om voedsel te bereiden en/of te kopen.
Waarom komt ondervoeding vaker voor op oudere leeftijd?
Ondervoeding komt niet alleen voor bij ouderen die honger lijden of geen toegang hebben tot gezond voedsel. Oudere mensen hebben echter een groter risico op chronische ziekten waardoor ze het risico lopen op ondervoeding.
Bij diabetes, kanker of de ziekte van Alzheimer op oudere leeftijd kan bijvoorbeeld ook de eetlust worden aangetast, waardoor eten moeilijk wordt. De behandeling van soortgelijke ziekten verandert de stofwisseling en vereist soms dieetbeperkingen, waardoor oudere patiënten het risico lopen op ondervoeding.
Wat zijn de tekenen van ondervoeding op oudere leeftijd?
Algemene tekenen van ondervoeding zijn onder meer:
- Ongepland gewichtsverlies;
- Zich zwak of moe voelen;
- Verlies van eetlust;
- Zwelling (oedeem) of vochtophoping;
- Slechts een kleine hoeveelheid voedsel per keer eten.
Oudere volwassenen kunnen dit anders ervaren gezondheidsproblemen als gevolg van ondervoedinginbegrepen:
- Verhoogd risico op ziekenhuisopname;
- Verzwakt immuunsysteem, wat het risico op het ontwikkelen van infecties kan vergroten;
- Verminderde botmassa en spierzwakte, wat kan leiden tot vallen en breuken;
- Langzamere wondgenezing;
- Verhoogd risico op fatale afloop.
Welke factoren dragen bij aan ondervoeding op oudere leeftijd?
Ondervoeding wordt meestal veroorzaakt doordat u niet genoeg voedsel binnenkrijgt of een dieet volgt dat onvoldoende voedingsstoffen bevat. De oorzaak van ondervoeding is echter vaak complexer en omvat meer combinatie van fysieke, sociale en psychologische problemen zoals:
- Veranderingen die optreden bij het ouder worden. Naarmate we ouder worden, is het normaal dat ons reukvermogen, onze smaak en onze eetlust afnemen. Dit kan het moeilijk maken om van eten te genieten en een regelmatige eetgewoonte te behouden;
- Ziekte. Bij ziektegerelateerde complicaties en ontstekingen kunnen ze bijdragen aan veranderingen in de manier waarop het lichaam voedingsstoffen verwerkt en aan een verminderde eetlust;
- Onvermogen om te eten. Een slechte tandgezondheid, een beperkt vermogen om gebruiksvoorwerpen te hanteren of moeite met kauwen of slikken kunnen bijdragen aan ondervoeding;
- Dementie. Geheugen- of gedragsproblemen veroorzaakt door dementie of de ziekte van Alzheimer kunnen leiden tot het vergeten boodschappen te doen, voedsel te bereiden of te eten, of andere onregelmatige eetgewoonten;
- Geneesmiddelen. Sommige medicijnen kunnen het vermogen om voedingsstoffen te absorberen of de eetlust beïnvloeden;
- Beperkt dieet. Wanneer de ziekte onder controle wordt gehouden door middel van dieetbeperkingen, kan dit vaak tot ondervoeding leiden;
- Beperkt inkomen. Oudere volwassenen kunnen financiële problemen hebben die het moeilijk maken om gezond voedsel te kopen, vooral als ze dure onderhoudsmedicijnen gebruiken;
- Verminderd sociaal contact. Oudere volwassenen die gewoonlijk alleen eten, genieten mogelijk niet zo van eten en verliezen mogelijk hun interesse in koken en eten;
- Beperkte toegang tot voedsel. Volwassenen met beperkte mobiliteit hebben mogelijk niet gemakkelijk toegang tot de juiste soorten voedsel;
- Depressie. Verdriet, slechte gezondheid, gebrek aan mobiliteit, eenzaamheid en andere factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van depressie, wat verlies van eetlust kan veroorzaken;
- Alcoholisme. Alcoholmisbruik leidt vaak tot slechte eetgewoonten en slechte voedingsbeslissingen. Het consumeren van te veel alcohol interfereert met de spijsvertering en opname van voedingsstoffen in het lichaam.
Referenties:
1. Rudnicka E., Napierała P., Podfigurna A., Męczekalski B., Smolarczyk R., Grymowicz M. De aanpak van gezond ouder worden door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
2. Alliantie voor onderzoek naar veroudering. Ondervoeding
3. Norman K., Pichard C., Lochs H., Pirlich M. Prognostische impact van ziektegerelateerde ondervoeding
4. Volksgezondheidspost. Ondervoeding bij oudere volwassenen
