Foto: iStock/Gulliver
Je hebt vast wel een paar keer in je leven gehoord dat het schadelijk is om te laat te eten. Het blijkt dat de intensiteit van energieprocessen in het lichaam afhangt van het tijdstip van de dag – dit wordt het circadiane ritme genoemd. Het is heel logisch dat het maaltijdschema daaraan is gekoppeld. Halverwege de jaren tachtig verscheen er zelfs een speciale term: chronokeeping.
Kijk beter:
In 2009 werd het eerste boek over chronometing door Japanse wetenschappers gepubliceerd. “Het feit dat de frequentie van maaltijden belangrijk is voor de gezondheid wordt zowel in het Westen als in het Oosten erkend. Zelfs in de oude Japanse literatuur wordt het belang van het ontbijt benadrukt”, benadrukt een van de auteurs – Hiroaka Oda van de Universiteit van Nagoya.
Het is bekend dat mensen die ’s nachts werken een grotere kans hebben op hartziekten en obesitas. Er zijn aanwijzingen dat ze een hoger risico op kanker hebben. Met behulp van chrononutritie hopen wetenschappers de problemen van obesitas en diabetes type 2, die in ontwikkelde landen zeer vaak voorkomen, op te lossen. Japan bevindt zich in een paradoxale situatie: mensen zijn op dieet, verminderen de calorieën, behouden hun fysieke activiteit en het aandeel van de bevolking met stofwisselingsstoornissen neemt toe. Misschien is het niet alleen belangrijk wat we eten, maar ook op welk tijdstip.
Diabetes mellitus wordt veroorzaakt door een stoornis in het glucosemetabolisme. Er is een direct verband met circadiane ritmes: glucose wordt ’s ochtends en ’s middags beter gemetaboliseerd. Een laat ontbijt en diner, wat gebruikelijk is in de moderne wereld, verstoort het biologische ritme en verhoogt de bloedsuikerspiegel. Naast het ontstaan van diabetes draagt dit bij aan hart- en maag-darmziekten. Roken, stress en het hectische levenstempo verergeren de situatie.
In de risicozone bevinden zich mensen met een avondchronotype – “uilen”. Volgens de auteurs van de review “Voeding bij de behandeling van diabetes” hebben degenen die laat eten een grotere kans om het ontbijt over te slaan, en dit verhoogt de kans op diabetes type 2 met 21%. Een laat diner verstoort het circadiaanse ritme en een persoon krijgt ’s ochtends geen signaal van honger.
Lange tijd was het onmogelijk om een causaal verband te leggen tussen het overslaan van het ontbijt, de duur van het nachtelijk vasten en de stofwisseling. Recent gepubliceerd werk op basis van gegevens uit de Franse NutriNet-Santé-studie (meer dan 103.000 ingevulde vragenlijsten) heeft enkele van deze vragen verduidelijkt.
Zoals wetenschappers uit Spanje ontdekten, leden tussen 2009 en 2021 963 deelnemers aan het Franse onderzoek aan diabetes. En de “uilen” onder hen zijn er nog veel meer. Degenen die ten minste 13 uur ontbijtten of ’s nachts vastten, hadden minder kans om ziek te worden.
Een laat ontbijt vergroot de kans op hart- en vaatziekten, concludeerden Franse experts die dezelfde vragenlijsten analyseerden. Bijna tweeduizend diagnoses. En elk uur vertraging heeft invloed, en als je na negen uur ’s avonds gaat eten, vergroot het risico met 28%. Het langere voervenster, d.w.z. vasten tussen het avondeten en het ontbijt is daarentegen nuttig.
“De interne klok – circadiane ritmes reguleren veel fysiologische en biologische processen in het lichaam, waaronder hormonale balans, slaap, lichaamstemperatuur en mentale activiteit”, legt voedingsdeskundige Maria Menshikova van Teledoctor24 uit.
Deze ritmes worden op hun beurt bepaald door melatonine (het slaaphormoon), dat door de hersenen wordt aangemaakt, vult biohacking-expert Galina Husainova aan. De ontdekking van de moleculaire mechanismen die het circadiaanse ritme controleren, won in 2017 de Nobelprijs.
“In de Tibetaanse geneeskunde zijn deze mechanismen al lang bekend. Elk intern orgaan is onderworpen aan zijn eigen schema. Binnen 24 uur veranderen de fasen van activiteit en passiviteit, die worden gebruikt in behandelmethoden en het op bepaalde tijdstippen innemen van medicijnen. Volgens de circadiane geneeskunde wordt een gezond persoon om vijf of zes uur ’s ochtends wakker om om zeven uur te ontbijten, wanneer de dynamiek van het hele maag-darmkanaal op gang komt. Het spijsverteringsproces eindigt met ontgifting in de lever van één tot drie uur’ s ochtends ( op voorwaarde dat we diep slapen) en reiniging van het rectum om vijf uur ’s ochtends”, voegt Husainova toe.
Volgens haar heeft Satchin Panda, een professor aan het Salk Institute, een belangrijke bijdrage geleverd aan de studie van circadiane ritmes in voedsel. Hij bewees experimenteel dat een pauze van 12 uur in het eten het lichaam herstelt.
De hoofdregel is om ’s avonds laat niet te eten, zegt Menshikova.
“Als u bijvoorbeeld om zeven uur ’s ochtends ontbijt en om acht uur’ s avonds dineert, is het de bedoeling om dit interval terug te brengen van 13 naar 11 of 10 uur”, specificeert de arts.
Het is belangrijk om het maaltijdschema te volgen. Voor het ontbijt is het optimale interval van 6.30 tot 9.30 uur, en de andere maaltijden kunnen worden aangepast. We moeten ’s nachts eten vermijden en niet meer dan drie of vier keer per dag eten.
